Acceptatie
Het actief uitnodigen van vervelende gedachten en gevoelens
Vaak beginnen problemen zoals burn-out, depressie e.d. met het vermijden van de gedachten, gevoelens en lichamelijke klachten die optreden. Je zult misschien denken dat het geen burn-out, depressie of ander vervelend gevoel of gedachte is.
De eerste reactie die dan optreedt is dat je nog harder je best gaat doen om er niet aan te denken en het niet te hoeven voelen, totdat je niet meer verder kunt. Je gaat door vermijding alles wegduwen en probeert alles verder in de hand te houden. Vermijding gaat dan over in controle.
Deze controle creëert veiligheid. Je gaat jezelf steeds meer regels opleggen om de gevoelens en gedachten niet te hoeven ervaren. Deze regels helpen wel om controle te houden, maar maken na verloop van tijd je wereld kleiner en ontstaat er nog meer spanning. Uiteindelijk kom je tot de conclusie, dat je zin in het leven afneemt, je moe bent van het vechten tegen deze gevoelens, gedachten en lichamelijke klachten.
Door oefeningen, metaforen en meditatie, leer je om al deze dingen te beheersbaar te maken, zodat ze je minder in de weg zullen zitten. Het gaat er vooral om dat je bereid bent om al deze gedachten en gevoelens toe te laten, hoe erg en vervelend ze ook zijn.
Acceptatie is het begin van de weg naar herstel. Of anders gezegd: alles wat er is, het mag er allemaal zijn, het is allemaal oké. Als eenmaal de weg naar acceptie is ingeslagen, kunnen de overige blokken van ACT toegepast worden, om uiteindelijk je doelen te behalen die belangrijk voor je zijn. De metafoor van het bootje maakt e.e.a. nog extra duidelijk.
Metafoor van het bootje
Stel je voor dat je in een houten bootje zit dat vermijding heet. Binnen het bootje voorkom je dat je nat wordt. Het bootje is een soort veilige plek waar in je deze dingen niet hoeft te ervaren, zoals je angsten, je depressieve gevoelens, vervelende gedachten enzovoort. Het bootje is een soort veilige plek waarin je deze dingen niet hoeft te ervaren. Het nadeel is dat het bootje geen zeil of motor heeft, en dat je dus ronddobbert in een zee van dingen die je liever niet wilt ervaren. Maar je bent veilig, dus ach…
Naarmate de tijd vordert krijgt de boot steeds meer gebreken. Er ontstaan kleine gaatjes in het hout, waar het water doorheen begint te komen. Je probeert van alles om het bootje waterdicht te houden: je houdt je vingers in de gaatjes en probeert het water wat wel door de gaatjes komt zo snel mogelijk weer uit het bootje te scheppen.
Het is een hele klus, dat water vermijden en de boot controleren. En vooruitkomen doe je niet. Je zit zowat klem omdat je de hele tijd bezig bent om de boot vrij van water te houden. Conclusie: het bootje dat vermijding heet gaat je uiteindelijk niet redden. De vraag is of je bereid bent om de boot te laten gaan. Dit is een keuze. Je beslist dat je liever bang bent dan dat je je leven lang blijft vermijden. Het water (je angst) is onvermijdelijk als je ergens naartoe wilt in je leven. De vraag is dus vooral: ben je bereid om te leren zwemmen in je angst? Ben je bereid om nat te worden, het koud te hebben, omdat je uiteindelijk graag naar de haven van je waarden, doelen en dromen toe zou willen zwemmen? Tussen jou en die haven zit een zee van angst die je alleen met zwemmen kunt doorkruisen. Het bootje van vermijding zal je hier niet brengen. Ben je bereid om te gaan zwemmen?